helder knipperlicht

Bij nachtvliegeren is het leuk om knipperlichten aan je vlieger te binden, zodat je hoog in de lucht een raadselachtig UFO-achtig effect kunt bereiken. Knipperlichten die ik vaak zie, zijn gemaakt met LEDjes, die lichtgevende diodes. Een beschrijving van een LED-knipperficht was te lezen in VLIEGER 94/1, maar mijn experimenten waren niet geslaagd omdat ik te weinig licht uit ,de LEDjes kon krijgen. Ook zie ik omgebouwde fotoflitsers, die iedere paar seconden een flits geven. Ze geven wel veel licht, maar het nadeel daarvan is dat ze zwaar en duur zijn. Ook is de frequentie van het knipperen nogal laag.
Al enige tijd ben ik bezig met het experimenteren op dit gebied en ik geloof, dat ik nu wel een prachtige en simpele oplossing heb gevonden om een zeer heldere flitsen te bouwen, die zich met iedere vlieger laat meenemen.
Ik heb met extra heldere LED's en LED's parallel geschakeld geprobeerd, maar echt fel wordt de lichtopbrengst toch niet. Met gewone gloeilampjes lukte het wel. Een prettige eigenschap van een gloeilampje is, dat hoe meer spanning je er op zet, hoe meer licht ze geven. Neem bijvoorbeeld een lampje dat je uit een eenvoudige zaklantaarn met 1 batterij haalt; een lampje voor 2,5 Volt. Sluit die aan op 6 Volt en de lichtopbrengst is geweldig, het evenaart die van een fotoflitser. En dat is juist wat we willen! Een probleem is echter, dat de lamp allang kapot is gebrand wanneer de vlieger in de lucht is.
Waarom gaat dat lampje nou kapot? Dat komt doordat de stroom door de gloeidraad zo veel warmte ontwikkelt, dat deze smelt. Om dat te verhinderen moet je ervoor zorgen dat de ontwikkelde hitte laag blijft, terwijl de spanning (om het lampje fel op te laten lichten) hoog blijft. Dat dilemma los ik op, door de tijd dat het lampje aan staat heel erg ein te maken en daarna het lampje en een tijd lang af te laten koelen. Nu de praktijk: Ik gebruik de LM3909 Led Flasher/Oscülator (National Semiconductor) om het lampje aan en uit te schakelen. Ik laat het lampje iedere seconde even aan gaan en wel slechts 0.1 seconde lang. Deze korte tijd is genoeg om het lampje fel op te laten lichten, maar te kort om het gloeidraadje te kunnen verbranden. Na een hele nacht in bedrijf zul je zien dat er een donkere laag is ontstaan aan de binnenkant van het glas; dat is aanslag van de gedeeltelijk verdampte gloeidraad. De lampjes slijten dus enigszins en daarom is het te adviseren enige lampjes in reserve te houden.

Op het schema zie je dat er slechts 3 componenten nodig zijn om het apparaatje te bouwen. Het lampje is van 2,5 Volt en die vind je in iedere zaklantaarn met 1 batterij (ze zijn ook in winkels te koop). Halogeen lampjes werken niet goed. De batterijen zijn 4 stuks van het type (mini-) penfight (AA). De stroom is uitermate laag, dus gebruik de kleinste batterijen die je maar kunt vinden, als je vlieger geen zware kan tillen. Soldeer de batterijen aan elkaar; stop ze niet in een houder want ze gedragen zich als bommen als ze naar beneden vallen. Zet ook het lampje vast in de fitting met een stukje plakband, zodat het hoog in de lucht niet lostrilt. Het geheel heel goed in je vlieger vastzetten. Op het schema is de LM3909 getekend vanaf de bovenkant gezien. Bij pen 1 bevindt zich een herkenningsstip op het huis. De elektrolytische condensator is tussen de 400 en 500 microfarad, 10 Volt. Let op de polariteit bij het monteren. Al met al kost een knipperlicht nog geen 10 gulden. Let er op, dat als je een lampje neemt voor een ander voltage, de schakeltijden enorm veranderen. Als het lichtje naar jouw idee te langzaam knippert, kun je door pen 1 met 8 te verbinden de knippersnelheid verdubbelen. Dit gaat uiteraard ten koste van de levensduur van het lampje.

Dit simpele en goedkope apparaatje doet het minstens evengoed als de dure Xenon flitsers. Je kunt de lichtopbrengst nog verder vergroten door een reflector te nemen. Die ik gebruik heb ik gesloopt uit de zaklantaarn van mijn zoontje (die gebruikte die zaklantaarn toch niet meer omdat er geen lampje in zat). De reflector dient het licht uiteraard naar beneden te richten.

De flitser, zonder batterijen, is ongevaar half zo groot als een lucifersdoosje. Het geheel zit in een stukje krimpkous opgesloten.